Met humor beschrijft hij het leven in een bejaardentehuis, tot voor kort het eindstation voor veel senioren. Een wereld waar kleine gebeurtenissen en meningsverschillen worden uitvergroot, kwaaltjes het gespreksonderwerp van de dag zijn en het leven zich afspeelt in een context van betutteling en dreigende sluiting van het tehuis.

Ouderenzorg is niet wat het was en de transitie van verzorgingsmaatschappij naar participatiemaatschappij verloopt niet vlekkeloos. Betutteld worden in een beschermde omgeving is niet alles. Alleen achterblijven in je eengezinswoning, met een traplift als gezelschap, evenmin. En wie wil afhankelijk zijn van overbelaste mantelzorgers? Hoe willen we oud worden?

Het kan anders

Er zijn mensen die hun eigen invulling geven aan het ouder worden. Mensen die tot op hoge leeftijd hun beroep blijven uitoefenen en mensen die samen een oplossing vinden voor hun oude dag.

In Boxmeer hebben ouderen gezamenlijk woningen gebouwd in het centrum. Naast hun individuele woning beschikken ze over een ontmoetingsruimte, een werkplaats, een atelier en een grote tuin. Doel: hoge kwaliteit van leven, voor elkaar zorgen en zo nodig samen zorg inkopen.

In Tilburg heeft een groep oudere kunstenaars een woon-leef-werkgemeenschap gesticht in een monumentaal pand. Het idee: tot op hoge leeftijd door kunnen gaan met schilderen, beeldhouwen en muziek maken. Maatschappelijke relevant blijven door het geven van schilderlessen, danslessen en het organiseren van maatschappelijke activiteiten.

Kilimanjaro Wonen is een pool van ouderen die gezamenlijk een gebouw willen ontwikkelen. Op het moment dat er een geschikt pand, of bouwlocatie, beschikbaar komt, vormt zich uit deze pool een bouwgroep die gezamenlijk woningen ontwikkelt die passen bij de specifieke wensen van deze groep.

Eenzijdig afhankelijk of gelijkwaardig en wederkerig

Deze initiatieven zijn mooi, maar kwetsbaar. Op het moment dat de gemiddelde leeftijd van een groep stijgt en het aantal vitale mensen afneemt, komt de zelfredzaamheid van de groep in het gedrang. Uiteindelijk zal men zorg moeten inkopen, of is men afhankelijk van overheid of mantelzorg.

Samenwerking van ouderen onderling is niet bij voorbaat succesvol. Naarmate we ouder worden, zijn we minder flexibel en staan we minder open voor de mening van anderen. Dat maakt samenwerking lastig en de kans op verdeeldheid is groot. Wie regelmatig met ouderen van doen heeft, zal veel herkennen in het boek van Hendrik Groen.

Meedoen en zinvol bezig zijn is een basisbehoefte. Dat stopt niet met de pensioengerechtigde leeftijd. Het is heel gezond om je te blijven ontwikkelen, maatschappelijk betrokken te blijven en een bijdrage te leveren binnen je mogelijkheden en capaciteiten van dat moment. Dat kan variëren van kinderoppas en zorgtaken tot het coachen van medewerkers in het bedrijfsleven. Actief blijven is goed voor je zelfbeeld en voorkomt dat je wereld en wereldbeeld vroegtijdig krimpt.

Nederland vergrijst. In 2040 zijn er naar verwachting anderhalf keer zoveel 65+ers en 3 keer zoveel 80+ers. Die moeten onderhouden worden door een kleine beroepsbevolking. De kans is groot dat straks een beroep gedaan wordt op vitale ouderen.

Van woonzorgzone naar drie-generatiebuurt

De woonzorgzone was het antwoord op de extramuralisering. Ik wil een stap verder gaan. Ik pleit voor woongebouwen en buurten die geschikt zijn voor een mix van starters, gezinnen én ouderen met natuurlijke ontmoetingsplekken. Iedere generatie heeft zijn eigen kwaliteiten en inbreng. Het is heel natuurlijk en gezond als die met elkaar in contact blijven en elkaar versterken. Terug naar het driegeneratie-gezin, maar dan op een andere schaal en los van familiebanden.

Rol van de corporatie

Wat moeten corporaties dan bouwen? Geen 55+-woningen, maar levensloopbestendige woningen in buurten en complexen die aantrekkelijk zijn voor jong én oud. In de nabijheid van een breed scala aan voorzieningen. Complexen die een wooncarrière binnen de grenzen van het gebouw of de buurt mogelijk maken. Complexen met ontmoetingsplekken en ruimte voor kinderopvang. Waar de generaties elkaar tegenkomen en iets voor elkaar kunnen betekenen.

Innovatie begint vaak met burgeninitiatieven. Sta daarom open voor initiatiefgroepen, bouwgroepen en wooncoöperaties. Geef alle ondersteuning die je kunt binnen de kaders van de Woningwet en maak je zo nodig hard voor het oprekken van de regels.

Woningcorporaties zijn maatschappelijke organisaties. Pak je rol in de maatschappij van de toekomst.

Wil je ook klaar zijn voor de uitdagingen van morgen?

Meld je ook aan voor:

• Het Landelijk Wonen en Zorg Congres 2017 (8 juni 2017)
• Leergang Wonen en Zorg – het wonen van morgen (start 19 september 2017)
• Training: Omgaan met kwetsbare huurders (19 december 2017)
• Training: Wonen en zorg (22 juni 2017)